Znalezisko to jest najpełniejszą skamieliną tego gatunku z pliocenu; ujawnia powiązania ewolucyjne
Takie zachowanie, bardzo rzadkie u małych ssaków, takich jak krety, sprawia, że jest to najpełniejszy okaz z pliocenu odkryty do tej pory w Europie
Zespół naukowców z Autonomicznego Uniwersytetu w Barcelonie (UAB), Uniwersytetu Rovira i Virgili (URV), Katalońskiego Instytutu Paleontologii (ICP) oraz Katalońskiego Instytutu Paleoekologii Człowieka i Ewolucji Społecznej (IPHES-CERCA) odkrył nowy gatunek kreta z okresu pliocenu na stanowisku paleontologicznym Camp dels Ninots w Caldes de Malavella (Girona). Gatunek ten, dotychczas nieznany nauce, nazwano Vulcanoscaptor ninoti.
Odkrycie zostało opublikowane w czasopiśmie Scientific Reports i uznane za jedno z najważniejszych w ostatnich latach w badaniach nad europejskimi skamieniałościami ssaków.
Skamielina Vulcanoscaptor ninoti zachowała kompletną szczękę wraz z uzębieniem, część tułowia oraz kilka kończyn przednich i tylnych, z których wiele pozostaje w anatomicznym połączeniu. Takie zachowanie, bardzo rzadkie u małych ssaków, takich jak krety, sprawia, że jest to najkompletniejszy okaz z pliocenu odkryty do tej pory w Europie.
Zachowała się kompletna szczęka wraz z uzębieniem, część tułowia oraz kilka kończyn przednich i tylnych.
Wykopaliska kierowali dr Marc Furió, profesor na wydziale geologii UAB, oraz Adriana Linares, badaczka z URV i IPHES-CERCA. Według ekspertów skamielina dostarczy kluczowych informacji dla zrozumienia ewolucji grupy talpidów, do której należą krety.
Analiza anatomiczna i filogenetyczna wskazuje, że Vulcanoscaptor ninoti należy do plemienia Scalopini, które obecnie występuje tylko w Ameryce Północnej i niektórych regionach Azji.
Odkrycie to sugeruje, że w pliocenie miały miejsce transkontynentalne migracje kretów, co podważa pogląd, że ssaki te mają ograniczoną zdolność rozprzestrzeniania się.
„Pomimo morfologii przystosowanej do kopania, kret ten jest blisko spokrewniony z obecnymi gatunkami z rodzajów Scapanus i Scalopus” – wyjaśnił dr Furió. Związek ten przedstawia bardziej złożony obraz ewolucji niż dotychczas zakładano.
Skamielina została wydobyta z bloku zwartej osady i zbadana za pomocą mikrotomografii komputerowej (mikro-TC), techniki, która pozwoliła na stworzenie szczegółowej trójwymiarowej rekonstrukcji szkieletu bez jego uszkodzenia.
Zachowane części obejmują kompletną szczękę, kość ramienną, promieniową i łokciową prawego ramienia, kości obręczy barkowej, śródręcza, paliczki, zrośnięte kości piszczelowe i strzałkowe, a także różne elementy stopy.
Anatomia przedramienia sugeruje silną specjalizację do kopania: kość ramienna jest masywna i ma duże grzebienie mięśniowe, a paliczki wskazują na silne ruchy pod ziemią. Jednak fakt, że skamielina została znaleziona w osadach jeziornych, otwiera możliwość, że posiadała ona również pewną zdolność poruszania się w wodzie.
Według Adriany Linares „kontekst osadowy i boczne położenie skamieliny mogą wskazywać na pewnego rodzaju przystosowanie do środowiska wodnego, choć kwestia ta wymaga jeszcze dokładniejszych badań”. Szkielet został odkryty w 2010 roku w rejonie Ca n’Argilera w Camp dels Ninots, gdzie od 2003 roku prowadzone są systematyczne wykopaliska.
Stanowisko to, uznane przez Generalitat de Catalunya za dobro kultury o znaczeniu narodowym, znajduje się w kraterze starego wulkanu z pliocenu, który został następnie wypełniony osadami jeziornymi w warunkach beztlenowych, sprzyjających zachowaniu szczątków kopalnych.