Znalezisko rzuca nowe światło na umiejętności techniczne i zwyczaje rytualne społeczności zamieszkujących ten obszar
Ostatnie badania tej niezwykłej kolekcji rzuciły nowe światło na sposób wytwarzania i użytkowania tych przedmiotów, czego zwieńczeniem było stworzenie repliki w naturalnej wielkości. Usługi archeologiczne Uniwersytetu Leicester
Przypadkowe odkrycie podczas wykopalisk zapobiegawczych w pobliżu miejscowości Glenfield pozwoliło na wydobycie jednego z najbardziej niezwykłych zespołów archeologicznych z epoki żelaza, jakie kiedykolwiek odkryto w hrabstwie Leicestershire. W pobliżu małej miejscowości Glenfield archeolodzy z University of Leicester Archaeological Services (ULAS) odkryli w 2013 r. pozostałości osady o wyjątkowych cechach, a w jej wnętrzu niezwykłą kolekcję przedmiotów metalowych: jedenaście miedzianych i żelaznych kotłów, w większości kompletnych lub prawie nienaruszonych. Zbiór ten wyróżnia się nie tylko swoją rzadkością (istnieje tylko jeden podobny zestaw, znaleziony w 2004 roku w Chiseldon w hrabstwie Wiltshire), ale także informacjami, jakie dostarcza na temat życia społecznego i umiejętności technologicznych prehistorycznych społeczności brytyjskich.
Plan przedstawia osadę z epoki żelaza odkryta przez ULAS w Glenfield, w tym główne miejsca, w których znaleziono wyroby metalowe. Usługi Archeologiczne Uniwersytetu w Leicester (ULAS)
Od 15 do 57 litrów na kocioł
Kotły o pojemności od 15 do 57 litrów służyły prawdopodobnie do wyżywienia dziesiątek, a nawet setek osób podczas uroczystości społecznościowych. Jak wyjaśnił John Thomas, kierownik wykopalisk, w raporcie zawierającym wyniki badań, który został opublikowany w czerwcowym wydaniu magazynu Current Archaeology, naczynia te musiały zajmować centralne miejsce podczas wspólnych uczt organizowanych w osadzie, której układ architektoniczny sugerował już ceremonialne przeznaczenie. Najbardziej uderzający jest sposób, w jaki zostały one pochowane po użyciu: w rowach rozmieszczonych na całym terenie stanowiska, w niektórych przypadkach celowo zgrupowanych, co wskazuje na rytuały pochówkowe o głębokim znaczeniu symbolicznym.
Analiza przedmiotów
Konserwacja i analiza naukowa tych naczyń, przeprowadzona przez Museum of London Archaeology (MOLA), ujawniła techniczną finezję, która zaskakuje nawet współczesnych ekspertów. Po wydobyciu z bloków ziemi ze względu na ich kruchość, kotły zostały poddane skanowaniu tomografem komputerowym, prześwietleniu rentgenowskiemu i mikroekskavacji, co pozwoliło zbadać ich strukturę, skład i stan zachowania. Wiele z nich nosiło ślady wielokrotnych napraw, co sugeruje długotrwałe użytkowanie oraz wysoką wartość funkcjonalną i symboliczną. Staranny układ nitów i połączenie stopów wzmacnia hipotezę, że istnieli rzemieślnicy specjalizujący się w produkcji tego typu naczyń.
Jedną z najbardziej interesujących ciekawostek jest obecność pozostałości organicznych przylegających do wnętrza kotłów, co pozwoliło badaczom pobrać próbki do przyszłych analiz dotyczących ówczesnej diety. Najwyraźniej naczynia nie były regularnie czyszczone, co choć mało higieniczne, okazało się prawdziwym darem dla archeologii: dzięki temu zwyczajowi będzie można zbadać, jakie potrawy były gotowane i jak organizowano wspólne uczty.
Replika pozwalająca lepiej zrozumieć proces produkcji
Aby lepiej zrozumieć proces produkcji, archeolog-kowal Hector Cole stworzył dokładną replikę jednego z kotłów, stosując techniki udokumentowane w badaniach. Dzięki skrupulatnej pracy kowalskiej, spawalniczej i montażowej, która wymagała ponad 100 godzin pracy, Cole zdołał odtworzyć przedmiot i potwierdzić, że starożytni metalurgowie byli świadomi zjawisk takich jak odkształcanie pod wpływem naprężeń i posługiwali się precyzyjnymi narzędziami, które dziś można odtworzyć jedynie przy użyciu specjalistycznych maszyn.
Héctor Cole pracujący nad repliką kotła Usługi Archeologiczne Uniwersytetu w Leicester (ULAS)
Proces ten posłużył nie tylko do potwierdzenia hipotez technicznych, ale także do oddania hołdu rzemieślnikom, których umiejętności zostały potwierdzone sukcesem repliki. Praca Cole’a obejmowała nawet elementy dekoracyjne, takie jak tłoczone żelazne płytki z motywami roślinnymi, odwzorowujące oryginalne wzory. W rezultacie powstał przedmiot, który choć nowoczesny, oddaje tę samą powagę, jaką musiał budzić tysiące lat temu, wisząc nad ogniem podczas plemiennej uczty.
Kotły można oglądać w muzeum Jewry Wall w Leicester
Znalezisko i jego reprodukcja są wystawione od 26 lipca w muzeum Jewry Wall w Leicester, w ramach nowej wystawy poświęconej życiu w starożytnym Rzymie i epoce żelaza w tym regionie. Wystawa pozwoli zwiedzającym nie tylko obejrzeć oryginalne kotły i ich repliki, ale także poznać metody konserwacji, analizy metalurgiczne oraz teorie dotyczące ich zastosowania i symbolicznej wartości. Według osób odpowiedzialnych za projekt, zbiór ten stanowi wyjątkowe okno na życie społeczne prehistorycznych społeczności środkowej Anglii.
Oprócz wartości archeologicznej, projekt Glenfield wyróżnia się podejściem opartym na współpracy, które zgromadziło konserwatorów, naukowców, kowali i archeologów z różnych instytucji. Udział ekspertów związanych z British Museum, MOLA i Uniwersytetem w Leicester pozwolił porównać to znalezisko z innymi wcześniejszymi odkryciami i pogłębić ogólną wiedzę na temat przedmiotów rytualnych z epoki żelaza. Pełne wyniki badań zostaną opublikowane w 2026 roku w serii Leicester Archaeology Monograph.