Międzynarodowy zespół naukowców odkrył pierwsze ślady neandertalczyków na południowo-zachodnim wybrzeżu Portugalii, w stanowiskach archeologicznych Monte Clérigo i Praia do Telheiro. Ślady pochodzą z okresu od około 82 000 do 78 000 lat temu i pokazują, jak dawni ludzie poruszali się po wydmach, polowali i wchodzili w interakcje z otoczeniem. Badanie opublikowane w czasopiśmie Scientific Reports potwierdza obecność neandertalczyków w tym regionie i ujawnia fascynujące szczegóły dotyczące ich diety, zachowań społecznych i przystosowania do ekosystemów przybrzeżnych.

Ślady zachowały się w skamieniałych piaskowcach i zostały znalezione w dwóch różnych miejscach. Na Monte Clérigo naukowcy zidentyfikowali kilka śladów należących do co najmniej trzech osób: dorosłego, dziecka w wieku od 7 do 9 lat i małego dziecka poniżej 2 lat. Ślady te pokazują, jak neandertalczycy poruszali się po krajobrazie wydm, co sugeruje planowanie tras i wykorzystywanie tych terenów do polowań – wyjaśnia badanie.

Jednym z najbardziej rzucających się w oczy śladów jest ślad małego dziecka, który pokazuje stopę jeszcze nie w pełni rozwiniętą, bez charakterystycznego dla współczesnych ludzi łuku. Jest to zgodne z tym, co wiadomo o rozwoju neandertalczyków, który w pierwszych latach życia był podobny do naszego.

Różne ślady neandertalczyków znalezione na wybrzeżu Portugalii. Źródło: C.N. de Carvalho et al.

W Praia do Telheiro znaleziono pojedynczy ślad, prawdopodobnie nastolatka lub młodej kobiety. Chociaż nie ma więcej śladów w tym miejscu, ich obecność potwierdza, że neandertalczycy zamieszkiwali te obszary przybrzeżne w plejstocenie.

Okazjonalni myśliwi na wybrzeżu

Ślady wskazują, że neandertalczycy mieszkali w pobliżu morza i korzystali z jego zasobów, chociaż analiza szczątków zwierząt znalezionych w nadmorskich stanowiskach archeologicznych na Półwyspie Iberyjskim pokazuje, że ich dieta składała się głównie z dużych zwierząt roślinożernych, takich jak jelenie, konie i łosie (wymarły gatunek bydła), a także z zajęcy.

Ciągła obecność tych ssaków podkreśla ich rolę jako niezawodnego źródła pożywienia, niezależnie od różnorodności środowisk, w których żyli neandertalczycy, wskazują wyniki badań. Ponadto neandertalczycy spożywali również zwierzęta z pobliskich siedlisk, takie jak skorupiaki i ryby, co wskazuje na elastyczną strategię żywieniową dostosowaną do tego, co znaleźli w danym miejscu.

Naukowcy wykorzystali metodę zwaną „analizą sieci” do zbadania relacji między neandertalczykami a innymi gatunkami. Odkryli, że konie były kluczowym źródłem pożywienia, ponieważ pojawiają się one na prawie wszystkich badanych stanowiskach, jednak zwierzęta takie jak hipopotamy czy jeżozwierze były znacznie rzadziej spotykane w ich diecie, prawdopodobnie dlatego, że były trudniejsze do upolowania lub mniej liczne.

Życie rodzinne i polowanie na wydmach

Ślady z Monte Clérigo wskazują, że neandertalczycy żyli w małych grupach rodzinnych. Obecność śladów stóp dzieci obok śladów dorosłych wskazuje, że najmłodsi towarzyszyli starszym w codziennych czynnościach, prawdopodobnie ucząc się od najmłodszych lat, jak przetrwać w trudnym środowisku.

Ponadto ślady zwierząt znalezione w tym samym miejscu, np. jeleni, sugerują, że neandertalczycy wykorzystywali wydmy do polowań. Wydmy, z ich nierównym terenem i rzadką roślinnością, były idealnym miejscem do polowania na ofiary, wyjaśnia badanie. Jest to zgodne z innymi stanowiskami archeologicznymi, takimi jak Matalascañas w Hiszpanii, gdzie znaleziono ślady neandertalczyków wraz z kamiennymi narzędziami i szczątkami upolowanych zwierząt.

Badania te dodają nowe elementy do układanki życia neandertalczyków i potwierdzają tezę, że byli oni znacznie bardziej przystosowani do życia niż sądzono, wykorzystując zasoby wybrzeża i zmieniając dietę w zależności od dostępności pożywienia.

Ślady są bezpośrednim świadectwem ich obecności w czasach, gdy poziom morza był niższy, a wybrzeża bardziej odsłonięte. Podniesienie się poziomu morza po ostatnim zlodowaceniu utrudniło zachowanie i wykrywanie śladów neandertalczyków na wybrzeżu Atlantyku, wskazuje badanie. Dlatego każde nowe odkrycie jest szczególnie cenne.

Znaleziska na wybrzeżu Półwyspu Iberyjskiego pokazują, że neandertalczycy nie tylko przetrwali, ale także prosperowali w tym środowisku, korzystając z różnorodnej diety i przewidywalnych zasobów – podsumowują naukowcy.