Podwodne znalezisko u południowego wybrzeża Turcji może zmienić naszą wiedzę na temat handlu w starożytności.
Statek, który zatonął ponad dwa tysiące lat temu, pojawił się w wodach dystryktu Adrasan w Antalyi, na głębokości 46 metrów, w stanie, który wprawił archeologów w osłupienie. Odkrycie ujawniło nie tylko nienaruszony statek z późnego okresu hellenistycznego, ale także ładunek ceramiki, który przetrwał upływ czasu niemal bez szwanku.
Znalezisko, otoczone czymś, co nazwano „kapsułą czasu starożytnej logistyki”, pozwoliło dokładnie zbadać sposób przechowywania przedmiotów. Badacze podkreślają, że talerze, miski, garnki i tace nadal znajdują się w tym samym miejscu, w którym były na lądzie, zanim statek wypłynął, prawdopodobnie w kierunku jednego z portów między Patarą a Mersin. „To, co zobaczyliśmy pod wodą, jest nieocenione. Ceramika nie tylko przetrwała, ale wydawała się zachować całą epokę” – powiedział turecki minister kultury i turystyki Mehmet Nuri Ersoy, który uczestniczył w nurkowaniu.
Wyjątkowy stan ładunku wynika z zastosowania szczególnej metody ochrony: każdy element ceramiczny pokryty był warstwą wilgotnej gliny, która skutecznie chroniła go przed korozją morską. Ten naturalny system konserwacji pozwolił zachować nawet oryginalne kolory i ryciny, co jest bezprecedensowe w przypadku tego typu znalezisk podwodnych. Oprócz zawartości zaskoczyło systematyczne rozmieszczenie przedmiotów wewnątrz statku, które dało niespotykany dotąd wgląd w strategie pakowania i transportu w tamtych czasach. Według ekspertów po raz pierwszy można tak szczegółowo zbadać, w jaki sposób organizowano codzienne produkty na statkach handlowych starożytnego basenu Morza Śródziemnego. „Teraz możemy badać nie tylko same przedmioty, ale także sposób, w jaki starożytni kupcy organizowali transport. To bardzo rzadki przypadek.” – zaznaczyli archeolodzy biorący udział w odkryciu.
Statek, nazwany „Ceramic Shell” (Ceramiczna Muszla), dołącza do ponad 400 wraku statków zarejestrowanych na tym odcinku tureckiego wybrzeża, co umacnia wschodnią część Morza Śródziemnego jako jeden z najbogatszych obszarów pod względem pozostałości starożytnego handlu morskiego. To zatopione dziedzictwo stanowi niezmienione archiwum historyczne, które może rzucić nowe światło na szlaki, techniki i materiały z przeszłości.
Przyszłość znaleziska
Znaczenie odkrycia skłoniło rząd turecki do zaprojektowania muzeum archeologii podwodnej w regionie Kemer-Idjeros, gdzie zostaną wystawione szczątki statku z Adrasan wraz z innymi artefaktami z poprzednich wraków. Ponadto część stanowiska zostanie udostępniona turystyce nurkowej, stając się żywym muzeum dostępnym pod wodą. „To najważniejsze odkrycie nie tylko dla Turcji, ale dla całego światowego dziedzictwa kulturowego” – podsumował minister Ersoy.
Naukowcy badają obecnie również celowe wykorzystanie gliny jako techniki konserwacji, co mogłoby ujawnić zaawansowaną wiedzę na temat konserwacji i eksportu na starożytnych szlakach handlowych. Jeśli hipoteza ta zostanie potwierdzona, będzie to przełom w zrozumieniu technologii logistycznych świata starożytnego.